یک نظرسنجی که اخیرا انجام شده است نشان می دهد که تقریباً ۱۵ درصد از افراد بزرگسالی که با اختلال ADHD دست و پنجه نرم می کنند در سال گذشته به سوء مصرف الکل و یا مواد مخدر مبتلا بوده اند که نشان دهنده این است که تقریباً سه برابر بیشتر از افرادی که مبتلا به ADHD نیستند. اکنون سوالی که باید بپرسیم این است که چه چیزی باعث سوء مصرف الکل یا مواد مخدر در این افراد می شود؟

ارتباط بین اختلال ADHD و اعتیاد

چندین مطالعه به ارتباط بین اختلال ADHD با سوء مصرف مواد مخدر و الکل پرداخته اند. به طور کلی، شیوع ADHD در میان افراد بزرگسالی که الکلی هستند پنج تا ۱۰ برابر بیشتر از افرادی است که مبتلا به این بیماری نیستند. افراد مبتلا به ADHD، معمولا عجول و دمدمی مزاج هستند و به احتمال زیاد دارای مشکلات رفتاری نیز هستند و همین امر ممکن است منجر به سوء مصرف مواد مخدر و الکل در آنها شود. همان گیرنده های مغز که در ADHD دخیل هستند در مشکلات سوء مصرف مواد نیز نقش مهمی را ایفا می کنند. این امر ممکن است نشان دهنده این باشد که افراد مبتلا  به ADHD مستعد ابتلا به اعتیاد هستند و یا برعکس. همچنین، ADHD و اعتیاد به الکل ممکن است از طریق ژنتیک به نسل بعدی منتقل شوند. اگر کودک مبتلا به ADHD والدینی داشته باشد که مبتلا به سوء مصرف مشروبات الکلی هستند، به احتمال زیاد کودک در دوران بزرگسالی خود نیز دچار مشکل سوء مصرف الکل خواهد شد.

افراد مبتلا به ADHD به منظور کاهش علاٸم، به خوددرمانی روی می آورند. درمان همزمان ADHD و سوء مصرف مواد، ممکن است کمی دشوار باشد زیرا تقریباً همیشه برای درمان ADHD دارو تجویز می شود و اکثر این داروها ممکن است اعتیاد آور باشند. داروهای محرک مانند ریتالین و آدرال اغلب در کنترل علائم موثر هستند، اما احتمال ابتلا به سوء مصرف در آنها نیز زیاد است.

 اختلال ADHD و مصرف الکل

مصرف الکل در زمان ابتلا به ADHD بسیار خطرناک است و اغلب منجر به وابستگی و اعتیاد خواهد شد. بسیاری از افراد برای آرامش یافتن به مصرف الکل روی می آورند، زیرا الکل یک کاهنده فعالیت سیستم عصبی است. در مورد افراد مبتلا به ADHD، بسیاری ممکن است به مصرف الکل برای کاهش دادن بیش فعالی خود روی آورند. با این وجود، الکل اغلب ممکن است تأثیر معکوس داشته باشد.

اثرات مصرف الکل به طور ذاتی مانند اثرات اختلال ADHD است. هر دوی اینها، لوب پیشانی مغز را تحت تاثیر قرار می دهند و توانایی تفکر واضح را از فرد سلب می کنند. هنگامی که اثرات مصرف الکل با ADHD همزمان اتفاق می افتد، ممکن است باعث بدتر شدن علائم و عوارض جانبی ADHD شود. اگر فردی به طور ناگهانی نوشیدن الکل را متوقف کند، ممکن است علاٸم ترک را تجربه کند، که در این صورت ممکن است باعث تشدید بیش از حد علائم جسمی و روانی ADHD را شود.

اختلال ADHD و سوء مصرف مواد

افرادی که مبتلا به ADHD هستند ممکن است به منظور مقابله با علاٸم ناشی از این اختلال، تمایل بیشتری به مصرف مواد مخدر یا الکل داشته باشند. ممکن است پزشک متخصص برای برخی افراد برای درمان ADHD داروهای محرک تجویز کند و در نتیجه فرد به این داروها وابسته شود. هر دو سناریو ممکن است منجر به چرخه ای از اعتیاد شوند که نیاز به درمان حرفه ای داشته باشد. سوء مصرف مواد ممکن است از طریق مصرف در محیط های اجتماعی و یا مصرف مواد مخدر به صورت تفریحی در دوران دانشگاه شروع شود. تکانشگری، قضاوت ضعیف و نا به هنجاری اجتماعی که اغلب با اختلال ADHD همراه است ممکن است منجر به زیاده روی در مصرف داروهای زیر شود:

ماری جوانا: یکی از رایج ترین سوالاتی که پرسیده می شود این است که “آیا ماری جوانا می تواند به درمان ADHD کمک کند؟” افرادی که با اختلال ADHD دست و پنجه نرم می کنند ممکن است به منظور کاهش برخی از علائم رفتاری بیش فعالی خود به مصرف ماری جوانا روی آورند. با این وجود، این دارو همچنین ممکن است باعث بدتر شدن مشکلات مرتبط با کمبود توجه شود و در رشد شناختی جوانان اختلال ایجاد کند.

بنزودیازپین ها: افرادی که از علائم اختلال ADHD خود احساس ناراحتی می کنند ممکن است برای رسیدن با آرامش از داروهای بنزودیازپینی مانند زاناکس استفاده کنند. با این وجود، مصرف این داره یک راه حل توصیه شده برای مقابله با ADHD نیست. بنزودیازپین ها آرام بخش هستند و باعث ایجاد آرامش موقتی می شوند. با فروکش کردن درد، علائم ADHD فرد دوباره عود کرده و ممکن است ناراحت کننده تر از قبل خود را نشان دهد.

مواد مخدر و افیونی: افرادی که مبتلا به ADHD هستند ممکن است بیشتر مستعد دردهای مزمن باشند. مواد مخدر ممکن است برای افرادی که دارای ADHD هستند جذاب به نظر برسند زیرا آنها مسکن های بسیار قوی هستند که می توانند در تسکین انواع مختلف درد مفید واقع شوند. با این وجود، مواد مخدر مورد پسند افراد مانند ویکودین، اکسی کانتین، هیدروکودون نیز بسیار اعتیاد آور هستند. مصرف مداوم این داروها (خواه به منظور کاهش عوارض جانبی ADHD و خواه غیر آن) ممکن است منجر به اختلال مصرف مواد افیونی شود که نیاز به درمان حرفه ای داشته باشد.

داروهای محرک و ADHD: بسیاری از داروهای محرک، داروهای تنظیم شده ای هستند که برای درمان علائم ADHD تجویز می شوند. محرک ها سیستم عصبی را تحت تاثیر قرار می دهند تا تمرکز و توجه فرد را افزایش دهند. اگر بخواهیم وارد جزٸیات شویم باید بگوییم محرک ها باعث آزاد شدن دوپامین و نوراپی نفرین در مغز می شوند که باعث افزایش پیام رسانی در مغز می شود. برای افرادی که مبتلا به ADHD هستند، این افزایش فعالیت انتقال دهنده های عصبی در مغز، موجب تنظیم توجه و مهارت های تصمیم گیری در فرد می شود. بنابراین، محرک ها ممکن است در کنترل علائم ADHD مفید واقع شوند، اما ممکن است فرد مبتلا به سوء مصرف از آنها شود.

سوء مصرف داروهای مخصوص اختلال ADHD

برای افرادی که مبتلا به ADHD هستند، داروهای محرک موجب کاهش علائم ADHD می شود و بدین طریق می توانند به زندگی متعادل خود ادامه دهند. با این وجود، این داروها اغلب توسط افرادی که مبتلا به ADHD نیستند مورد سوء مصرف قرار می گیرند. در نحوه تاثیرگذاری داروهای محرک بر کودکان و نوجوانان مبتلا به ADHD و همسالان آنها که مبتلا به این اختلال نیستند و این داروهای محرک را مورد سوء مصرف قرار می دهند تفاوت هایی وجود دارد. جوانانی که مبتلا به ADHD نیستند و از داروهای ADHD تجویز شده مانند آدرال و یا ریتالین استفاده می کنند، ممکن است افزایش سریع و کوتاه مدتی در تمرکز و هوشیاری را به همراه برخی از حرکات نامنظم جسمانی تجربه کنند. اکثر کودکان و نوجوانان مبتلا به ADHD ممکن است تمرکز آسوده تری را در حین فعالیت هایی مانند مطالعه و حافظه کاری بهتر تجربه کنند.

اگر از داروهای تجویز شده طبق دستور استفاده نشود، ممکن است علائم ناراحت کننده تری به دنبال داشته باشد. اگر دانش آموزی برای بیدار ماندن به منظور مطالعه، دوز بیشتری مصرف کند، روز بعد خسته شده و دوز مصرف شده را روز بعد نیز ادامه می دهد. از آنجایی که در طول روز خسته می شوند، به مصرف بیشتر دارو برای بیدار ماندن ادامه می دهند. این یک اتفاق رایج در بین دانش آموزان مبتلا به ADHD است. نه تنها وابستگی به داروها ایجاد می شود، بلکه بسیاری از مشکلات خواب نیز در نتیجه اعتیاد به این محرک جدید بوجود می آید.